เงื่อนผูกแน่น คือ เงื่อนที่ใช้ในการผูกยึดโครงสร้างระหว่าง 2 สิ่งเข้าด้วยกันอย่างแน่นหนา เพื่อใช้เป็นโครงสร้างต่อยอดเป็นโครงสร้างอื่นๆ อย่างเช่น การสร้างหอคอย การสร้างสะพาน และการสร้างเสาธง เป็นต้น
โดยเงื่อนผูกแน่นที่ใช้งานบ่อยที่สุดจะสามารถพบได้ในวิชาบุกเบิกของลูกเสือ ซึ่งลูกเสือจะได้เรียนรู้เงื่อนผูกแน่น 3 เงื่อน ได้แก่ การผูกทแยง การผูกกากบาท และการผูกประกบ ซึ่งนำไปใช้ในการต่อยอดเป็นโครงสร้างอื่นๆ ในกิจกรรมลูกเสือ
วิธีผูกเงื่อนผูกแน่น
การผูกทแยง คือการผูกเงื่อนพันรอบเสา 2 ต้นในแนวทแยงในลักษณะรูป X เพื่อยึดเสาทั้ง 2 เข้าด้วยกัน มีประโยชน์ในการค้ำยันป้องกันการล้ม ทำให้เงื่อนมักจะพบได้ในงานก่อนสร้างต่างๆ
การผูกทแยงมีวิธีผูกไม้ให้ติดกันเป็นรูปตัว X โดยใช้กลางเชือกพันขึ้นต้นด้วยเงื่อนผูกซุง จากนั้นให้พันเชือกให้ทแยงมุมไขว้กันในมุมตรงกันข้าม และลำดับสุดท้ายผูกจบด้วยเงื่อนพิรอดที่ไม้ฝั่งใดฝั่งหนึ่งและหักคอไก่
การผูกกากบาท คือการผูกระหว่างไม้ 2 เสาที่นำมาซ้อนกันเป็นรูปกากบาทหรือรูปกางเขนในมุม 90 องศา ใช้ในการใช้ทำนั่งร้านในงานก่อสร้าง ทาสี และการใช้ในโครงสร้างต่างๆ ในการสร้างค่ายพักชั่วคราวของลูกเสือ
วิธีผูกกากบาทจะเริ่มต้นจากการนำเอาไม้ 2 ท่อนมาวางซ้อนกันเป็นรูปกากบาทเป็นมุมฉาก จากนั้นผูกเงื่อนตะกรุดเบ็ดที่เสาตั้งใต้เสาขวาง แล้วนำปลายเชือกแต่งงานกับตัวเชือกแล้วอ้อมใต้เสาขวางทางด้านขวา (หรือซ้าย ตามต้องการ) ของเสาตั้งแล้วดึงเชือกขึ้นเหนือเสาแนวขวาง แล้วพันเชือกอ้อมไปด้านหลังเสาแนวตั้งไปทางซ้ายของเสาแนวตั้ง
จากนั้นให้ดึงเชือกอ้อมมาทางด้านหน้าพันลงใต้เสาแนวขวาง แล้วดึงอ้อมไปด้านหลังเสาอันตั้งผ่านมาทางด้านขวาของเสาอันตั้ง ต่อมาให้ดึงเชือกขึ้นพาดบนเสาขวางทางขวาเสาอันตั้ง จากนั้นพันตั้งต้นใหม่เหมือนเริ่มแรก โดยในแต่ละรอบจะต้องดึงให้เชือกตึงและเรียงเส้นเชือกให้เรียบ สุดท้าย พันวนซ้ำ 3 – 4 รอบ แล้วจึงพันหักคอไก่ 2 – 3 รอบ แล้วเอาปลายเชือกผูกตะกรุดเบ็ดที่เสาแนวขวาง (ตรงข้ามของเสาที่เริ่มผูก)
การผูกประกบ คือการผูกไม้ 2 ท่อนขึ้นไปที่ขนานกันให้ประกบกันแน่น ใช้ในงานโครงสร้างที่ต้องการต่อไม้ในงานโครงสร้างให้ยาวขึ้นอย่างแน่นหนาหรือยึดให้มั่นคงแข็งแรง
การผูกประกบ 2 เริ่มจากการนำไม้ที่ต้องการต่อมาวางช้อนขนานกันตรงปลายที่จะนำมาต่อ การวางซ้อนจะต้องซ้อนกันประมาณ 1 ใน 4 ของ ความยาวของใม้หรือเสา จากนั้นใช้เชือกผูกเงื่อนตะกรุดเบ็ดกับไม้ที่เป็นหลักหรือไม้อันใดอันหนึ่งจาก 2 อัน จากนั้นนำปลายเชือกบิดพันกันแล้วพันรอบไม้ทั้ง 2 อัน ให้เชือกเรียงกันโดยความหนาของเชือกที่พันควรมีขนาดกว้างของไม้ 2 อันรวมกัน จากนั้นเอาปลายเชือกพันหักคอไก่ (พันรอบเส้นเชือกระหว่างไม้ 2 ถึง 3 รอบ ดึงให้แน่น) แล้วผูกเงื่อนตะกรุดเบ็ดบนไม้ที่มีการต่อหรือบนไม้อีกอันหนึ่งที่ไม่ใช่อันเริ่มต้นผูก
เงื่อนผูกแน่นใช้ประโยชน์อย่างไร?
เงื่อนผูกแน่นมีประโยชน์ในการยึดระหว่างไม้ 2 ท่อนขึ้นไป หรือต่อไม้ 2 ท่อนขึ้นไปให้ยาวขึ้น และมีความแน่นหนา เนื่องจากไม้เหล่านั้นจะถูกใช้ในงานโครงสร้างต่างๆ
เงื่อนผูกแน่นจึงมักจะพบได้ในงานโครงสร้างต่างๆ และงานก่อสร้าง เช่น การสร้างหอคอย การสร้างเสาธง การสร้างค่ายพักแรม การสร้างตอม่อสะพาน การสร้างสะพาน และการสร้างนั่งร้าน เป็นต้น