สุริยุปราคา (Solar eclipse) คือ ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และโลก โคจรมาเรียงอยู่ในแนวเดียวกันโดยมีดวงจันทร์อยู่ตรงกลางและจะเกิดขึ้นเฉพาะในวันแรม 15 ค่ำ หรือวันเดือนดับเท่านั้น เมื่อสังเกตจากพื้นโลกจะเห็นดวงจันทร์เคลื่อนเข้ามาบดบังดวงอาทิตย์ โดยอาจบดบังทั้งดวงหรือบางส่วนก็ได้
ในแต่ละปีสามารถเกิดสุริยุปราคาบนโลกได้อย่างน้อย 2 ครั้ง สูงสุดไม่เกิน 5 ครั้ง โดยในจำนวนนี้อาจจะไม่มีการเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงเลยแม้แต่ครั้งเดียว หรืออย่างมากไม่เกิน 2 ครั้ง และโอกาสที่คุณจะได้เห็นสุริยุปราคาเต็มดวงสำหรับสถานที่ใดสถานที่หนึ่งบนพื้นโลกนั้นค่อนข้างเกิดขึ้นได้ยากเนื่องจากสุริยุปราคาเต็มดวงแต่ละครั้งจะเกิดในบริเวณแคบๆ ภายในแถบที่เงามืดของดวงจันทร์พาดผ่านเท่านั้น
สุริยุปราคา (Solar eclipse) รู้จักในอีกชื่อคือ “สุริยคราส”
ข้อควรระวัง: ห้ามดูสุริยุปราคาด้วยตาเปล่าโดยเด็ดขาด เพราะอาจทำให้ตาบอดได้ ควรใช้อุปกรณ์เฉพาะที่ออกแบบมาสำหรับดูสุริยุปราคา หรือสังเกตการณ์ผ่านการถ่ายทอดสดจากแหล่งที่เชื่อถือได้
สุริยุปราคามีกี่แบบ?
สุริยุปราคานั้นสามารถแบ่งออกได้เป็น 4 แบบ ได้แก่
- สุริยุปราคาเต็มดวง (Total solar eclipse) เกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์หมดทั้งดวง ทำให้เห็นเป็นเงามืดสนิท
- สุริยุปราคาบางส่วน (Partial Solar Eclipse) เกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์เพียงบางส่วน ทำให้มองเห็นดวงอาทิตย์เว้าแหว่ง
- สุริยุปราคาวงแหวน (Annular Eclipse) เกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์อยู่ในตำแหน่งที่ห่างไกลจากโลก ทำให้มองเห็นดวงอาทิตย์เป็นวงแหวนสว่างล้อมรอบดวงจันทร์ที่มืดสนิท
- สุริยุปราคาผสม (Hybrid eclipse) เป็นสุริยุปราคาที่เกิดขึ้นทั้งแบบวงแหวนและแบบเต็มดวงในครั้งเดียวกัน โดยผู้สังเกตในบางพื้นที่จะเห็นเป็นแบบวงแหวน และผู้สังเกตในอีกพื้นที่จะเห็นเป็นแบบเต็มดวง
สุริยุปราคาบางส่วน (Partial solar Eclipse)
สุริยุปราคาบางส่วน คือสุริยุปราคาประเภทที่ดวงจันทร์จะบดบังดวงอาทิตย์บางส่วน ทำให้มองเห็นดวงอาทิตย์เว้าแหว่ง จึงทำให้เห็นดวงอาทิตย์ปรากฏเป็นเสี้ยว
สุริยุปราคาวงแหวน (Annular Solar Eclipse)
สุริยุปราคาวงแหวน คือสุริยุปราคาที่มีขนาดปรากฏเล็กกว่าขนาดปรากฏของดวงอาทิตย์ ทำให้ผู้สังเกตเห็นดวงอาทิตย์มีลักษณะคล้ายวงแหวน
เนื่องจากวงโคจรของดวงจันทร์เป็นรูปวงรี จึงส่งผลให้บางครั้งดวงจันทร์อยู่ห่างจากโลกมากเกินไปจนเงามืดของดวงจันทร์จะทอดยาวไม่ถึงผิวโลกและเห็นเป็นสุริยุปราคาวงแหวน
สุริยุปราคาเต็มดวง (Total solar Eclipse)
สุริยุปราคาเต็มดวง คือสุริยุปราคาที่เกิดขึ้นเมื่อขนาดปรากฏของดวงอาทิตย์เล็กกว่าขนาดปรากฏของดวงจันทร์ ส่งผลให้ผู้สังเกตเห็นดวงจันทร์บังดวงอาทิตย์มิดทั้งดวง
สุริยุปราคาผสม (Hybrid Eclipse)
สุริยุปราคาผสม คือสุริยุปราคาที่เกิดจากความโค้งของโลกที่ทำให้สุริยุปราคาคราวเดียวกันกลายเป็นแบบผสมได้
ทำให้บางส่วนของแนวคราสเห็นสุริยุปราคาเต็มดวง ที่เหลือเห็นสุริยุปราคาวงแหวน โดยบริเวณที่เห็นสุริยุปราคาเต็มดวงจะเป็นส่วนที่อยู่ใกล้ดวงจันทร์มากกว่า
ตรวจสอบเวลาเกิดสุริยุปราคา
เราสามารถตรวจสอบเวลาการเกิดปรากฏการณ์สุริยุปราคาได้จากเว็บไซต์ timeanddate.com ที่หน้า timeanddate.com/eclipse/in/thailand/bangkok ซึ่งจะแสดงเวลาการเกิดสุริยุปราคาเ เปอร์เซ็นต์การบดบัง และตำแหน่ง/มุม ของดวงอาทิตย์ได้อย่างละเอียด
อ้างอิงจาก – สุริยุปราคา (Wikipedia) และ สุริยุปราคา (Solar Eclipse)
