วิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ 12 วิชา (พร้อมหลักสูตร)

วิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ 12 วิชา เป็นวิชาพิเศษที่ลูกเสือวิสามัญและเนตรนารีวิสามัญสามารถเลือกสอบได้ 11 วิชา และเมื่อลูกเสือวิสามัญได้รับเครื่องหมายวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญอย่างน้อย 5 วิชา และผ่านการรับรองจากผู้กำกับลูกเสือวิสามัญจะได้รับสิทธิในการประดับเครื่องหมายวชิราวุธ

โดยทั้ง 12 วิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ ประกอบด้วย วิชาการลูกเสือ วิชาเดินทางไกลและอยู่ค่ายพักแรม วิชาโครงการ วิชาบริการ วิชาผู้ฝึกสอน วิชายิงปืน วิชาศิลปประยุกต์ วิชาปฐมพยาบาล วิชาอิเล็กทรอนิกส์ วิชาสังคมสงเคราะห์ วิชาขับรถยนต์ และเครื่องหมายวชิราวุธ

ซึ่งหลักสูตรและวัตถุประสงค์ของหลักสูตรของแต่ละวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญจะถูกระบุเอาไว้ใน ข้อบังคับคณะลูกเสือแห่งชาติ หลักสูตรและวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ ฉบับที่ 15 พ.ศ. 2529

วิชาการลูกเสือ

หลักสูตรวิชาพิเศษวิชาการลูกเสือ

1. ได้รับการฝึกอบรมวิชาผู้กำกับลูกเสือขั้นพื้นฐาน ประเภทลูกเสือสำรองหรือลูกเสือสามัญ อย่างใดอย่างหนึ่ง
2. ได้ทดลองปฏิบัติหน้าที่ผู้กำกับลูกเสือสำรองหรือลูกเสือสามัญ ในกองลูกเสือเป็นที่พอใจของหัวหน้าผู้กำกับลูกเสือในกองนั้นๆ เป็นเวลาไม่น้อยกว่า 3 เดือน

วิชาเดินทางไกลและอยู่ค่ายพักแรม

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชาเดินทางไกลและอยู่ค่ายพักแรม

เดินทางไกลไปกับลูกเสือวิสามัญเป็นเวลา 4 วันติดต่อกัน (อยู่ที่ค่ายพักแรม 3 คืน) หรือทางไกลไปกับลูกเสือวิสามัญ 2 ครั้ง แต่ละครั้งใช้เวลา 48 ชั่วโมง โดยอยู่ค่ายพักแรม 2 คืน ไม่นับเวลาเดินทางไปและกลับ การเดินทางไกลดังกล่าว ลูกเสือจัดการเอง​ โดยตลอด ทั้งนี้ ด้วยความเห็นชอบของผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ การเดินทางไกลและแรมคืน ต้องได้มาตรฐานสูง การเดินทางไกลจะไปทางบกหรือทางน้ำ ภายในประเทศหรือต่างประเทศก็ได้

ต้องแสดงว่าในการเดินทางต้องใช้ความอดทน การพึ่งตนเอง ความคิดริเริ่ม ความมานะและการเป็นผู้นำ กับต้องทำสมุดปูมรายงานการเดินทางยื่นต่อผู้กำกับลูกเสือวิสามัญด้วย

วิชาโครงการ

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชาโครงการ

1. เลือกวางโครงการและสละเวลาทำงานตามโครงการอย่างน้อย 6 เดือน และบันทึกกิจกรรมต่าง ๆ ไว้ด้วย ให้เสนอรายงานความก้าวหน้าตามโครงการต่อผู้กำกับลูกเสือวิสามัญอย่างน้อย 3 ครั้ง พร้อมทั้งบันทึกกิจกรรมต่างๆ และอาจ เสนอแผนภูมิแผนที่ประกอบด้วยก็ได้
2. โครงการหมายถึงงานที่จัดทำขึ้นเองโดยใช้ทักษะ มีผลใช้ประโยชน์ได้ลูกเสือเป็นผู้เลือกเอง ลูกเสือเลือกเรื่องใดจะต้องได้รับความเห็นชอบจากผู้กำกับลูกเสือวิสามัญก่อน
3. เมื่อลูกเสือได้ปฏิบัติสำเร็จตามโครงการแล้ว ให้แสดงผลงานว่าได้มาตรฐานและเป็นที่พอใจ –
   ผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ

วิชาบริการ

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชาบริการ

1. ทำหน้าที่พี่เลี้ยงของลูกเสือวิสามัญที่เข้าใหม่
2. ทำหน้าที่เป็นกรรมการของกอง
3. บำเพ็ญประโยชน์ต่อกองลูกเสือของตนไม่น้อยกว่า 9 ครั้ง
4. บำเพ็ญประโยชน์ต่อกองลูกเสืออื่นไม่น้อยกว่า 6 ครั้ง
5. บำเพ็ญประโยชน์ต่อชุมชนไม่น้อยกว่า 3 ครั้ง

วิชาผู้ฝึกสอน

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชาผู้ฝึกสอน

1. ผ่านการฝึกอบรมขั้นความรู้เบื้องต้น (B.T.C.) ประเภทใดประเภทหนึ่งของหลักสูตรลูกเสือสำรอง สามัญ สามัญรุ่นใหญ่
2. สามารถทำการสอนวิชาลูกเสือตามประเภทที่ตนรับการอบรมมาแล้วอย่างน้อย 2 วิชา
3. ได้ทำการสอนเป็นที่พอใจของผู้กำกับกองนั้นๆ เป็นเวลา 3 เดือน โดยให้สอนอย่างน้อย 2 วิชา วิชาละ 3 ครั้ง

วิชายิงปืน

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชายิงปืน

1. รู้จักกฎแห่งความปลอดภัยเกี่ยวกับการยิงปืนว่าต้องมาก่อนอื่นใดรู้จักส่วนต่างๆ ของปืนและวิธีใช้ การรักษา และการทำความสะอาด
2. แสดงเป้าตามกำหนดที่ยิงได้ด้วยตนเองภายใน 6 สัปดาห์ที่แล้ว สำหรับการทดสอบได้ทำแต้มไม่น้อยกว่าที่กำหนดไว้ เป้าที่ยิงจะต้องได้รับการรับรองจากผู้สอนตามที่ได้รับแต่งตั้งไว้
3. ภาคปฏิบัติการยิงปืน ใช้ปืนยาวอัดลมและปืนไรเฟิลลูกกรด
   • ก. ปืนยาวอัดลม ระยะยิง 25 ฟุต ท่ายิง ท่านอน ท่านั่ง ท่ายืน ท่าคุกเข่า ใช้เป้ามาตรฐานของ เอ็น.อาร์.เอ. ชนิดเป้าละ 5 ตาวัว ยิงตาวัวละ 5 นัด รวมยิงท่าละ 25 เม็ด กำหนดเวลายิงนัดละ 1 นาที การตัดสิน โดยนับเป้าตาวัวที่ได้แต้มต่ำที่สุดและแต้มต่ำสุดของแต่ละเป้าตาวัวต้องไม่ต่ำกว่า
     • ท่านอน 40 แต้ม
     • ท่านั่ง 35 แต้ม
     • ท่าคุกเข่า 35 แต้ม
     • ท่ายืน 30 แต้ม
   • ข. ปืนไรเฟิลลูกกรด ระยะยิง 50 ฟุต ท่ายิง ท่านอน ท่านั่ง ท่าคุกเข่า ท่ายืนใช้เป้ามาตรฐานของ เอ็น.อาร์.เอ. ชนิดเป้าละ 5 ตาวัว ยิงตาวัวละ 2 นัด รวมยิงท่าละ 10 นัด กำหนด-เวลายิง นัดละ 1 นาที
     การตัดสิน โดยนับเป้าตาวัวที่ได้แต้มต่ำที่สุดและแต้มต่ำที่สุดของแต่ละเป้าตาวัว ต้องไม่ต่ำกว่า
     • ท่านอน 16 แต้ม
     • ท่านั่ง 14 แต้ม
     • ท่าคุกเข่า 14 แต้ม
     • ท่ายืน 12 แต้ม
4. ลักษณะปืนที่ใช้ในภาคปฏิบัติ
   • ก. ปืนที่ใช้ห้ามติดศูนย์กล้อง
   • ข. การบรรจุกระสุน ใช้บรรจุยิงทีละ 1 นัด
5. ต้องทำการสอบข้อเขียนได้ไม่ต่ำกว่า 80% และภาคปฏิบัติได้แต้มไม่ต่ำกว่าที่กำหนดไว้

หมายเหตุ: การยิง ต้องยิงตามลำดับท่า

วิชาศิลปประยุกต์

หลักสูตรวิชาศิลปประยุกต์ ให้เลือกปฏิบัติ 5 ข้อ ใน 9 ข้อ จนเป็นที่พอใจของผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ

1. สามารถออกแบบตัวอักษรชนิดต่างๆ ที่ใช้ในงานพาณิชยศิลป์ตามความเหมาะสมของการโฆษณาประกอบการใช้สีจำนวน 2 ภาพตามขนาดและข้อความตามที่ผู้กำกับกำหนด
2. สามารถออกแบบปกหนังสือและปกงานพิมพ์ต่างๆ จำนวน 2 ภาพ ตามขนาดและข้อความที่ผู้กำกับกำหนด
3. สามารถเขียนภาพประกอบเรื่อง ตามจินตนาการและความรู้สึกด้วยวิธีการต่างๆ และเครื่องมือต่างๆ เช่น ดินสอ สีเมจิก ฯลฯ จำนวน 2 ภาพ ตามขนาดที่ผู้กำกับกำหนด
4. สามารถเขียนภาพการ์ตูนเกี่ยวกับลูกเสือด้วยลายเส้น สีเดียวและหลายสี อย่างละ 1 ภาพตามขนาดที่ผู้กำกับกำหนด
5. สามารถออกแบบเครื่องหมาย สัญลักษณ์ สื่อความหมาย หรือรูปแบบประกอบตัวอักษรที่เกี่ยวกับลูกเสือ หรือเอกลักษณ์ของไทย จำนวน 2 ภาพ ตามขนาดที่ผู้กำกับกำหนด
6. สามารถสร้างรูปจำลอง การจัดตกแต่งสวนและบริเวณ โดยสร้างความสัมพันธ์ระหว่างวัสดุและสิ่งของ เพื่อนำมาตกแต่ง ปฏิบัติการขนาดเล็กตามที่ผู้กำกับกำหนด
7. สามารถประยุกต์งานหัตถกรรมพื้นบ้าน หรือเครื่องใช้สอยในครัวเรือน ให้เกิดความเหมาะสมกับสังคมปัจจุบัน ตาที่ผู้กำกับกำหนด
8. สามารถปั้น ทำแม่พิมพ์ชิ้นและแม่พิมพ์ทุบ และการหล่อด้วยปูนปลาสเตอร์ เป็นเครื่องเล่นเครื่องประดับ อาคารบ้านเรือนได้ จำนวน 2 ชิ้น ด้วยแม่พิมพ์ทุบ 6 ชิ้น และแม่พิมพ์ชิ้น 1 ชิ้น ตามที่ผู้กำกับกำหนด
9. สามารถทำภาพพิมพ์โดยการออกแบบ งานพิมพ์ แม่พิมพ์ การพิมพ์ แม่พิมพ์ไม้ การพิมพ์ แม่พิมพ์ผ้าไทย เทคนิคการทำแม่พิมพ์ด้วยน้ำยาไวแสง การถ่ายด้วยแสงแดด สปอทไลท์และแสงนีออน อย่างใดอย่างหนึ่ง 1 ชิ้น ตามขนาดและสีที่ผู้กำกับกำหนด

วิชาปฐมพยาบาล

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชาปฐมพยาบาล มีวัตถุประสงค์ของหลักสูตรดังนี้

1. รู้และสามารถปฏิบัติตามหลักทั่วไปของการปฐมพยาบาล และ – ข้อควรจำของการปฐมพยาบาล
2. รู้และสามารถสาธิตเรื่องต่อไปนี้
   • วิธีการห้ามเลือด
   • วิธีแก้ไขอาการงัน (Shock)
   • วิธีการช่วยหายใจหรือผายปอด นวดหัวใจ
   • วิธีการขนเคลื่อนย้ายผู้ป่วย หรือผู้บาดเจ็บ
   • รู้จักอาการของเรื่องกระดูกหักในส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
   • วิธีการเข้าเฝือกชั่วคราว
   • วิธีแก้บาดแผลมีพิษ
3. เรียนรู้ถึงโรคบางชนิดที่พบบ่อย ๆ ในการเข้าค่ายพักแรมงานชุมนุม และยาที่ใช้ในการรักษาอย่างสังเขป
4. การทดสอบวิชาปฐมพยาบาล ให้มีภาคปฏิบัติและทดสอบด้วย คือ สามารถปฏิบัติได้ สาธิตได้ จนเป็นที่พอใจของคณะกรรมการสอบ

วิชาอิเล็กทรอนิกส์

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชาอิเล็กทรอนิกส์

1. สามารถเขียนวงจรเครื่องรับวิทยุ เอฟ.เอ็ม. อย่างง่ายและจัดทำเป็น (Printed Circuit) กับใส่อุปกรณ์ทุกอย่างให้เข้าที่ครบถ้วน และใช้เครื่องรับวิทยุที่สร้างขึ้นนั้นอย่างได้ผล
2. มีความรู้เกี่ยวกับอุปกรณ์ที่เรียกว่า Integrated Circuit. (IC.) และสามารถนำไปใช้งานในเครื่องรับวิทยุ หรือเครื่องอุปกรณ์ทางอิเล็กทรอนิกส์ อย่างน้อย 1 อย่าง
3. สามารถติดตั้งเสาอากาศโทรทัศน์ เพื่อใช้กับเครื่องรับโทรศัพท์ขาวดำและสีโดยให้รับสัญญาณภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทุกสถานี

วิชาสังคมสงเคราะห์

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชาสังคมสงเคราะห์ มีวัตถุประสงค์ให้ลูกเสือวิสามัญมีความรู้และสามารถชี้แจงเรื่องราวตามหัวข้อต่อไปนี้ได้ดีพอสมควร

1. ปัญหาสังคม
2. ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกรมประชาสงเคราะห์ และการสังคมสงเคราะห์
3. การสร้างความสัมพันธ์กับผู้รับการสงเคราะห์
4. บทบาทและหน้าที่ของงานประชาสงเคราะห์
5. การสงเคราะห์เด็กและบุคคลวัยรุ่น
6. การสงเคราะห์ครอบครัวคนชรา คนพิการ คนขอทาน และคนไร้ที่พึ่ง
7. การสงเคราะห์ผู้ประสบภัย
8. องค์การสังคมสงเคราะห์เอกชนกับงานสงเคราะห์ผู้ประสบภัย
9. การออกหน่วยช่วยเหลือผู้ประสบภัย
10. บทบาทและหน้าที่ของลูกเสือในสงเคราะห์ผู้ประสบภัย อัคคีภัย อุทกภัยและวาตภัย
11. การจัดที่พักชั่วคราวสำหรับผู้ประสบภัย
12. การรับบริจาคสิ่งของเหลือใช้สำหรับผู้ประสบภัย

วิชาขับรถยนต์

หลักสูตรวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ วิชาขับรถยนต์ มีวัตถุประสงค์ดังนี้

1. มีความรู้ ความสามารถในเรื่องต่อไปนี้
   • ก. ขับรถยนต์ได้
   • ข. ซ่อมเครื่องหรือข้อบกพร่องเล็กน้อย และเปลี่ยนยางรถยนต์ได้
2. สามารถผ่านการทดสอบและได้รับใบขับขี่รถยนต์จากกองทะเบียน กรมตำรวจ
3. รู้จักและสามารถปฏิบัติตามกฎจราจรได้

เครื่องหมายวชิราวุธ

หลักสูตรลูกเสือวิสามัญเครื่องหมายวชิราวุธ

1. ได้รับเครื่องหมายวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญอย่างน้อย 5 วิชา
2. ผู้กำกับลูกเสือ หรือผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ รับรองว่าเป็นผู้ดำเนินชีวิตตามแบบลูกเสือและปฏิบัติตามคติพจน์ว่า “บริการ” โดยเคร่งครัด
3. เลขาธิการคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ ผู้อำนวยการลูกเสือจังหวัด ผู้อำนวยการลูกเสืออำเภอ แล้วแต่กรณี เป็นผู้แต่งตั้งบุคคลที่มีคุณวุฒิเหมาะสมทำการสัมภาษณ์ เมื่อเห็นว่าเป็นผู้เหมาะสมก็ให้รายงานไปตามลำดับจนถึงคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติเพื่อขออนุมัติ