ผู้บังคับบัญชาลูกเสือ หมายถึง ผู้อำนวยการใหญ่ รองผู้อำนวยการใหญ่ ผู้ช่วยผู้อำนวยการใหญ่ ผู้อำนวยการลูกเสือจังหวัด รองผู้อำนวยการลูกเสือจังหวัด ผู้ช่วยผู้อำนวยการลูกเสือจังหวัด ผู้อำนวยการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา รองผู้อำนวยการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา ผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน รองผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน ผู้กำกับกลุ่มลูกเสือ รองผู้กำกับกลุ่มลูกเสือ ผู้กำกับกองลูกเสือ รองผู้กำกับกองลูกเสือ นายหมู่ลูกเสือ และรองนายหมู่ลูกเสือ
พระราชบัญญัติลูกเสือ พ.ศ. 2551 ในหมวด 3 การจัดกลุ่ม ประเภท และตำแหน่งลูกเสือ มาตรา 45 ได้ระบุลำดับของตำแหน่งผู้บังคับบัญชาลูกเสือมีลำดับ เอาไว้ดังนี้
- ผู้อำนวยการใหญ่ (รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ)
- รองผู้อำนวยการใหญ่ (ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เลขาธิการคณะกรรมการการอาชีวศึกษา)
- ผู้ช่วยผู้อำนวยการใหญ่ (รองปลัดกระทรวงศึกษาธิการ)
- ผู้อำนวยการลูกเสือจังหวัด (ว่าราชการจังหวัด)
- รองผู้อำนวยการลูกเสือจังหวัด (รองผู้ว่าราชการจังหวัด)
- ผู้ช่วยผู้อำนวยการลูกเสือจังหวัด (ปลัดจังหวัด)
- ผู้อำนวยการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา (ผู้อำนวยการเขตพื้นที่การศึกษา)
- รองผู้อำนวยการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา (รองผู้อำนวยการเขตพื้นที่การศึกษา)
- ผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน
- รองผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน
- ผู้กำกับกลุ่มลูกเสือ
- รองผู้กำกับกลุ่มลูกเสือ
- ผู้กำกับกองลูกเสือ
- รองผู้กำกับกองลูกเสือ
- นายหมู่ลูกเสือ
- รองนายหมู่ลูกเสือ
โดยวงเล็บที่อยู่ท้ายชื่อตำแหน่งลูกเสือ อาศัยอำนาจตามมาตรา 45 ของพระราชบัญญัติลูกเสือ พ.ศ. 2551 และในข้อ 9 ถึง 16 จะอยู่ในระดับโรงเรียนตาม “ข้อบังคับคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ ว่าด้วยการแต่งตั้งผู้บังคับบัญชาลูกเสือ”
การแต่งตั้งผู้บังคับบัญชาลูกเสือ
การแต่งตั้งผู้บังคับบัญชาลูกเสือ จะแต่งตั้งตามเงื่อนไขของ “ข้อบังคับคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ ว่าด้วยการแต่งตั้งผู้บังคับบัญชาลูกเสือ” สำหรับผู้บังคับบัญชาลูกเสือ ดังนี้
- ผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน
- รองผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน
- ผู้กำกับกลุ่มลูกเสือ
- รองผู้กำกับกลุ่มลูกเสือ
- ผู้กำกับกองลูกเสือ
- รองผู้กำกับกองลูกเสือ
- นายหมู่ลูกเสือ
- รองนายหมู่ลูกเสือ
ซึ่งข้อบังคับคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติว่าด้วยการแต่งตั้งผู้บังคับบัญชาลูกเสือในปัจจุบันมี 2 ฉบับ คือ ข้อบังคับคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ ว่าด้วยการแต่งตั้งผู้บังคับบัญชาลูกเสือ พ.ศ. 2553 และ ข้อบังคับคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ ว่าด้วยการแต่งตั้งผู้บังคับบัญชาลูกเสือ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2563
ผู้บังคับบัญชาลูกเสือต้องมีคุณสมบัติ ดังต่อไปนี้
- เป็นผู้สุภาพเรียบร้อย มีความประพฤติดี สมควรเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ลูกเสือ
- เป็นผู้มีศาสนา
- เป็นผู้ไม่มีโรคซึ่งเป็นที่รังเกียจแก่สังคม
- เป็นผู้มีสัญชาติไทย หรือถ้าไม่มีสัญชาติไทยต้องได้รับอนุมัติจากคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ
- เป็นผู้มีความเข้าใจในวัตถุประสงค์ หลักการและวิธีการของลูกเสือ
- เป็นผู้มีอาชีพเป็นหลักฐานไม่ขัดต่อศีลธรรมอันดี
- มีหลักเกณฑ์และผ่านการฝึกอบรม
หลักเกณฑ์และการฝึกอบรมผู้บังคับบัญชาลูกเสือ
หลักเกณฑ์และการฝึกอบรมในข้อ 7. ของผู้บังคับบัญชาลูกเสือ มีดังนี้
(ก) ผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน รองผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน ให้แต่งตั้งจากผู้อำนวยการสถานศึกษา และรองผู้อำนวยการสถานศึกษานั้น โดยที่ผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียนและรองผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียน ต้องได้รับเครื่องหมายวูดแบดจ์ หรือวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือ ขั้นความรู้ชั้นสูง หรือวุฒิบัตรการฝึกอบรมบุคลากรทางการลูกเสือระดับผู้นำ ในกรณีไม่ได้ผ่านการฝึกอบรมให้รักษาการตำแหน่งผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียนหรือรองผู้อำนวยการลูกเสือโรงเรียนไปก่อน และต้องเข้ารับการฝึกอบรมเพื่อให้ได้รับเครื่องหมายวูดแบดจ์ ภายใน 3 ปีนับแต่วันที่ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการสถานศึกษาหรือรองผู้อำนวยการสถานศึกษา
(ข) ผู้กำกับกลุ่มลูกเสือ มีอายุไม่น้อยกว่า 28 ปีบริบูรณ์ รองผู้กำกับกลุ่มลูกเสือมีอายุไม่น้อยกว่า 25 ปีบริบูรณ์ และต้องได้รับเครื่องหมายวูดแบดจ์หรือได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือ ขั้นความรู้ชั้นสูง
(ค) ผู้กำกับกองลูกเสือวิสามัญ มีอายุไม่น้อยกว่า 25 ปีบริบูรณ์ ได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ ขั้นความรู้เบื้องต้นเป็นอย่างต่ำ และต้องเข้ารับการฝึกอบรมให้ได้รับเครื่องหมายวูดแบดจ์ ประเภทลูกเสือวิสามัญ ภายใน 3 ปีนับแต่วันที่ดำรงตำแหน่งรองผู้กำกับกองลูกเสือวิสามัญ มีอายุไม่น้อยกว่า 23 ปีบริบูรณ์ และได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือวิสามัญ ขั้นความรู้เบื้องต้น
(ง) ผู้กำกับกองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ มีอายุไม่น้อยกว่า 23 ปีบริบูรณ์ ได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ ขั้นความรู้เบื้องต้นเป็นอย่างต่ำ และต้องเข้ารับการฝึกอบรมให้ได้รับเครื่องหมายวูดแบดจ์ ประเภทลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ ภายใน 3 ปีนับแต่วันที่ดำรงตำแหน่งรองผู้กำกับกองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ มีอายุไม่น้อยกว่า 21 ปีบริบูรณ์ และได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ ขั้นความรู้เบื้องต้น
(จ) ผู้กำกับกองลูกเสือสามัญ มีอายุไม่น้อยกว่า 20 ปีบริบูรณ์ ได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสามัญ ขั้นความรู้เบื้องต้นเป็นอย่างต่ำ และต้องเข้ารับการฝึกอบรมให้ได้รับเครื่องหมายวูดแบดจ์ ประเภทลูกเสือสามัญ ภายใน 3 ปีนับแต่วันที่ดำรงตำแหน่งรองผู้กำกับกองลูกเสือสามัญมีอายุไม่น้อยกว่า 28 ปีบริบูรณ์ และได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสามัญ ขั้นความรู้เบื้องต้น
(ฉ) ผู้กำกับกองลูกเสือสำรอง มีอายุไม่น้อยกว่า 20 ปีบริบูรณ์ ได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสำรอง ขั้นความรู้เบื้องต้นเป็นอย่างต่ำ และต้องเข้ารับการฝึกอบรมให้ได้รับเครื่องหมายวูดแบดจ์ ประเภทลูกเสือสำรอง ภายใน 3 ปีนับแต่วันที่ดำรงตำแหน่งรองผู้กำกับกองลูกเสือสำรองมีอายุไม่น้อยกว่า 18 ปีบริบูรณ์ และได้รับวุฒิบัตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสำรอง ขั้นความรู้เบื้องต้น
(ช) อายุของนายหมู่ลูกเสือและรองนายหมู่ลูกเสือ ให้เป็นไปตามประเภทของลูกเสือนั้น (โดยผู้กำกับกองลูกเสือเป็นผู้แต่งตั้งนายหมู่ลูกเสือ และผู้กำกับกองและนายหมู่ลูกเสือเป็นผู้คัดเลือกรองนายหมู่ลูกเสือ
