ไม้ถือผู้บังคับบัญชาลูกเสือ คือ ไม้สีน้ำตาลแก่ลักษณะกลมยาว 75 เซนติเมตร มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางในส่วนหัวไม้ 1.8 เซนติเมตร ส่วนกลางไม้ 1.5 เซนติเมตร และส่วนปลายไม้ 1.2 เซนติเมตร โดยที่ส่วนหัวและส่วนปลายไม้ถือมีปลอกทองเหลืองหุ้ม จากหัวไม้ลงมา 16 เซนติเมตร ให้มีปลอกทองเหลืองตราคณะลูกเสือแห่งชาติหุ้มอยู่ และจากหัวไม้ลงมา 12 เซนติเมตร ให้มีพู่ 2 พู่ ผูกติดอยู่กับไม้
โดยพู่จะเป็นเชือกถักติดกับไม้ถือ ปลายเชือกยาวข้างละ 6 เซนติเมตรต่อจากปลายเชือกแต่ละข้างทำเป็นพู่ยาวข้างละ 7 เซนติเมตร ขนาดโตพอสมควร และสีของพู่ของไม้ถือผู้บังคับบัญชาลูกเสือจะมีสีที่แตกต่างกันตามประเภทของลูกเสือหรือตำแหน่งของผู้บังคับบัญชาลูกเสือ
- ผู้บังคับบัญชาลูกเสือสามัญ เชือกและพู่เป็นสีเขียว
- ผู้บังคับบัญชาลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ เชือกและพู่เป็นสีเลือดหมู
- ผู้บังคับบัญชาลูกเสือวิสามัญ เชือกและพู่เป็นสีแดง
- ผู้บังคับบัญชาลูกเสือชั้นผู้ตรวจการลูกเสือ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ เชือกและพู่เป็นสีม่วง
- ผู้บังคับบัญชาลูกเสือชั้นผู้ตรวจการลูกเสือ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการลูกเสือจังหวัด เชือกสีม่วง พู่สีม่วงกับสีเหลือง
- ผู้บังคับบัญชาลูกเสือชั้นผู้ตรวจการลูกเสือ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการลูกเสืออำเภอ เชือกสีม่วง พู่สีม่วงกับสีแดง
วิธีใช้ไม้ถือผู้บังคับบัญชาลูกเสือ
โอกาสในการใช้ไม้ถือผู้บังคับบัญชาลูกเสือ จะใช้ในโอกาสที่ควบคุมแถวลูกเสือในพิธีใดๆ ที่ลูกเสือถือไม้พลองหรือไม้ง่ามหรือในโอกาส ต่อไปนี้
- เมื่อประจำแถวลูกเสือ ในการตรวจพลสวนสนาม
- เมื่อประจำแถวลูกเสือกองเกียรติยศ กองรักษาการณ์
- เมื่อเชิญธงคณะลูกเสือแห่งชาติ ธงลูกเสือประจำจังหวัด ธงประจำกองลูกเสือ
- เมื่อมีคำบอกหรือมีคำสั่งของผู้บังคับบัญชา
วิธีถือไม้ถือในท่าปกติ
วิธีถือไม้ถือในท่าปกติให้ยืนอยู่ในท่าตรงและหย่อนเข่าขวา ไม้ถือจะหนีบอยู่ระหว่างด้านในศอกซ้ายกับข้างลำตัว โดยแขนซ้ายท่อนบนแนบขนานกับลำตัวหนีบไม้ถือไว้ แขนซ้ายท่อนล่างเหยียดตรงไปข้างหน้ามือซ้ายกำไม้ถือให้ฝ่ามือหงายขึ้น ห่างจากโคนไม้ถือประมาณ 1 ฝ่ามือ ให้ไม้ถือขนานกับพื้น
ให้ไม้ถือขนานกับพื้น เมื่อบอกให้ลูกเสือ “ตามระเบียบ, พัก” ผู้กำกับลูกเสือ รองผู้กำกับลูกเสือ เนตรนารีหย่อนเข่าขวา
ท่าบ่าอาวุธ
ท่าบ่าอาวุธ เป็นท่าที่ผู้บังคับบัญชาลูกเสือที่ถือไม้ถือต้องปฏิบัติ ในกรณีที่มีคำสั่งให้ลูกเสือแบกอาวุธ หรือก่อนที่จะทำการเคารพด้วยท่าวันทยาวุธ เมื่อได้ยินคำบอกว่า “ลูกเสือ – ตรง” ให้ผู้บังคับบัญชาลูกเสือกระตุกเข่าขวาอยู่ในท่าตรง และเมื่อได้ยินคำบอก “ตรงหน้า, ระวัง” พอสิ้นคำบอกให้ผู้ถือไม้ถือทำท่าบ่าอาวุธ ให้แบ่งเป็น 3 จังหวะ ดังนี้
- จังหวะที่หนึ่ง ใช้มือขวาจับโคนไม้ถือโดยให้ฝ่ามือคว่ำลง ชักไม้ถือออกจากซอกแขนซ้ายกับลำตัว โดยให้แขนขวาเหยียดตรงไปข้างหน้าขึ้นเหนือศีรษะเฉียงไปข้างหน้าทางกึ่งขวา
- จังหวะที่สอง ลดมือขวาที่กำไม้ถือลงมาอยู่เสมอปาก ห่างจากปากประมาณ 1 ฝ่ามือ (ไม้ถืออยู่ในแนวตั้งตรง) นิ้วหัวแม่มือขวาวางทาบกับไม้ถืออยู่ด้านใน ส่วนนิ้วทั้งสี่กำไม้ถือเรียงชิดติดกันอยู่ด้านนอก
- จังหวะที่สาม ลดมือขวาที่กำไม้ถือลงข้างลำตัวด้านขวามือ แขนเหยียดตรง ไม้ถืออยู่แนบในร่องไหล่ขวา ปลายไม้ถือชี้ขึ้นข้างบน นิ้วหัวแม่มืออยู่ด้านในชิดลำตัว นิ้วทั้ง 4 เรียงชิดติดกันด้านนอก ไม้ถืออยู่ระหว่างนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้
ท่าวันทยาวุธ
เมื่อได้ยินคำบอก “วันทยา-วุธ” ให้ยกมือขวาขึ้นมาเสมอปาก ห่างจากปากประมาณ 1 ฝ่ามือ แล้วฟาดปลายไม้ถือลงไปข้างหน้าเฉียงลง ห่างจากพื้นประมาณ 1 คืบ โดยให้แขนขวาเหยียดตรงอยู่ข้างขาขวา
ท่าเรียบอาวุธ
ท่าเรียบอาวุธ เมื่อได้ยินคำบอก “เรียบ” ให้ชูมือขวาที่ถือไม้ถือขึ้นเหนือศีรษะเฉียงไปข้างหน้าทางกึ่งขวา ลดปลายไม้ถือลงมาเสมอปาก แล้วนำไม้ถือมาอยู่ในท่าบ่าอาวุธ
เมื่ออยู่ในท่าบ่าอาวุธแล้ว และได้ยินคำบอก “อาวุธ” ให้ชูไม้ถือเหนือศีรษะกึ่งทางขวาแล้วเอนปลายไม้ถือลง ยกมือซ้ายขึ้นมารับไม้ถือเหมือนในท่าปกติ โดยสอดไม้ถือลงในซอกแขนซ้ายระหว่างแขนซ้ายกับลำตัว ไม้ถือวางอยู่บนแขนซ้ายท่อนล่างที่งอขึ้นมารับจับไม้ถือลดมือขวาลงมาทางด้านข้างลำตัวทางขวาอยู่ในท่าตรง
